Kutup yıldızının değişmez olup kuzey yönünü gösterdiğini çocukluktan beri duyarız. Gittikçe bu bilgiye olan ihtiyaçla beraber, gökyüzünü izleyen insan sayısı can sıkıcı bir şekilde azalsa da işin ardında fantastik bir veri vardır. Sırık yıldızı referans olarak alınabilir, çünkü hemen hemen gece baştan başa yeri hiç değişmeyen. Öyleyse öteki yıldızların gece her tarafında yeri değişiyor. Bu durumda direk yıldızını özel kılan şey nedir?
Güneş gün baştan başa doğudan batıya dürüst bir hareket yapar. Ama fiilen hareket eden Yer’in kendisidir. Yer’in kendi etrafındaki dönüşünden ötürü gece her tarafında yıldızlar da hareket ediyor olarak görünür. Yer kendi dönüş ekseni etrafında döndüğünden ötürü, yıldızlar da bu eksenin civarda dönüyormuş gibi görünür. Sırık yıldızı ise az kalsın bu eksenle aynı doğrultuya denk düştüğünden gece her tarafında sabitmiş gibi görünür.
Yer, bununla beraber bir yalpalama(presesyon) hareketi yapar. Tıpatıp düşmekte olan bir topaç gibi dönüş ekseni istikamet değiştirir. Dolayısıyla şu yıllarda yerin dönüş ekseni doğrultusuna eşit gelen sırık yıldızı(Polaris), vakit geçtikçe sırık yıldızı olmayacak ve yerini Vega alacak. Neyse oysa bunun için endişelenmemize lüzum değil çünkü bu işlem on binlerce sene mertebesindedir.
Yelken Direği yıldızı sabit değildir. Fakat az kalsın dönüş ekseni doğrultusuna denk geldiğinden görünür hareketi belirgin bir ayrım yaratmaz. Bu sebeple onu referans olarak alabiliriz. Lakin bu sizin de öngörebileceğiniz gibi yalnızca kuzey yarım kürede geçerlidir. Güney yarım kürede ne eyvah ki böyle uğurlu bir yıldız yok. Orada çıplak gözle görülebilen bir yıldız maalesef dönüş eksenine denk gelmiyor. Bu da en fazla astrofotoğrafçılar için can sıkıntısı yaratıyor. Çünkü resim sürüklemek için yıldızları takip eden takip sistemleri kullanırlar ve bu sistemler de gönder yıldızına odaklanarak Yer’in dönüş hareketini taklit eder. Çıplak gözle bir uç yıldızı göremediğinizden de bu ayarı yerine getirmek oldukça zorludur.
Aşağıda 2’şer saat arayla küskün gökyüzü görüntülerini görebilirsiniz. Stellarium adlı simülasyon programından alınan bu görüntülerde yıldızların ve Polaris’in görünür hareketini görebilirsiniz. Tam bir tur(bir çember) 24 saatlik sürece eşit geldiğinden, herkes bir saatte 15 derece değin yer değiştirir.
Kaynak
http://bilimfili.com/uç-yildizi-neden-sabittir/
Başlığı Kapat Kodları GösterKodları Kapar Emojileri GösterEmojileri Kapar