Bilindiği üzere, Anayasa Mahkemesi 14 Ocak 2015 tarihli ve 2015/6 sayılı kararıyla, yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim elemanlarına, memurlara ve öteki personele uygulanacak cezaların kanuna tarafından yok yönetmeliğe tarafından verilmesinin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53 üncü maddesinin (b) fıkrasının ikinci cümlesinin iptaline ve yeniden iptal hükmünün kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından (07/04/2015 tarihinden yayımlandı) başlayarak dokuz ay daha sonra yürürlüğe girmesine karar vermişti.
İptal kararından sonra yasal boşluğun oluştuğu bu kayda değer konu ile ilgili Meclise 21 Mart 2016 tarihinde ama sevk edilen hukuki düzenlemenin çok geciktiğini 18 Kasım 2016 tarihinde gündeme getirmemizden kısa bir vakit sonra, 02 Aralık 2016 tarihinde 6764 sayılı Kanun TBMM'de kabul edildi ve bugün itibarıyla da Devlete Ait Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Söz konusu yasal düzenleme eğitimde çoğu yeni düzenleme getirirken, devlet ve vakıf üniversitelerinde görevli öğretim elemanları ve memurların da disiplin cezaları ve diğer hükümler bütünüyle 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununda değiştirildi.
Yapılan yasal düzenleme sonucu yeni getirilen ve önemli gördüğümüz hususları paylaşalım :
* Devlet ve vakıf yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanları, memur ve diğer personeline uygulanabilecek disiplin cezaları; uyarma, kınama, aylıktan ya da ücretten kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması veya ansızın pozitif ücretten kesme, üniversite öğretim mesleğinden sonuç ve kamu görevinden tümdengelim cezası olarak belirlenmiştir. Vakıf üniversitelerinde görevli olanlar için ücretten kesme ve ansızın fazla ücretten kesme disiplin cezaları da mevzuata girmiştir.
* "Yayınlarında hasta haklarına riayet etmemek", "İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ya da diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı yararlanmak", "Çözümlemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak", "Bilimsel bir egzersiz dahilinde yapılan anket ve tavır araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan veya araştırma bir kurumda yapılacaksa keza kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayın yapmak", "Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılmış olarak almamak", "Araştırma ve deneylerde mevzuatın ya da Türkiye'nin taraf olduğu milletlerarası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine tutarsız çalışmalarda bulunmak", "Araştırmacılar ya da yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak olası zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlülüğüne uymamak" fiilleri "KINAMA" cezası verilmesi gerektiren durumlar olarak mevzuata ilk defa girmiştir.
* "Akademik tayin ve yükseltmelere ilişkin başvurularda bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin hatalı veya aldatıcı beyanda bulunmak" fiilide "KINAMA" cezası gerektiren durum olarak disiplin hükümleri arasında yer almıştır. Bu açıdan, bundan böyle akademisyenlerin akademik atamalar için verecekleri dosyaları daha tedbirli hazırlamalarında avantaj var !
* "Yükseköğretim kurumları içinde siyasi parti faaliyetinde bulunmak veya siyasi parti propagandası yapmak" fiili daha önce "KADEME İLERLEMESİNİN DURDURULMASI" cezasına karşılık gelirken, yeni düzenlemede bu fiilin karşılığı "KINAMA" cezası olarak düşürülmüştür.
* "Araştırma ve deneylerde, hayvanlara ve ekolojik dengeye canını yakmak" fiilini işleyenlere "AYLIKTAN KESME" disiplin cezası verilmesi yasada bulunan yeni hükümlerdendir.
* "Mükerrer yayınlarını akademik tahsis ve yükselmelerde farklı yayınlar olarak sunmak", "Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp aniden pozitif sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik tahsis ve yükselmelerde bambaşka yayınlar olarak sunmak", "Faal katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dahil etmek veya olan kişileri dahil etmemek, yazan sıralamasını gerekçesiz ve uygunsuz bir biçimde değiştirmek, faal katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, faal katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dahil ettirmek" gibi bilimsel araştırma ve yayın etiğine uygun olmayan davranışları işleyenlere "AYLIKTAN KESME" disiplin cezası verilmesi öngörülmüştür.
* Akademik camiada "İNTİHAL olarak nitelendirilen eylemin karşılığı, "ÜNİVERSİTE ÖĞRETİM MESLEĞİNDEN ÇIKARMA" olarak belirlenmiştir. Bu cezayı alanlar üniversitelerde akademisyen olarak yeniden atama alamayacaklar.
* Görevden uzaklaştırma süresinin her defasında 3 (üç) ay zaman ile uzatılmasına dair düzenleme yapılmıştır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre halen bu vakit 3 (üç) ay süre ile sınırlı iken, 675 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesi ile mucizevi hal süresince üç aylık süre sınırlaması uygulanmıyor. Oysa, mucizevi hal bitse bile, 2547 sayılı Kanunda yapılan değişiklik gibi 657 sayılı Kanunda da görevden uzaklaşma süresinin her defasında 3 (üç) ay uzatılmasına karşın hukuki bir düzenlemenin yapılması yardımcı olabilir.
* Aylıktan ya da ücretten kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması veya ansızın fazla ücretten kesme, üniversite öğretim mesleğinden ve kamu görevinden çıkarma cezaları gerektiren fiillerle ilgili olarak öğretim elemanları hakkında Yükseköğretim Kurulu Başkanına disiplin amiri sıfatıyla ilk elden soruşturma açma yetkisi verilmiştir.
* Aylıktan veya ücretten kesme cezası alanların üç yıl, aşama ilerlemesinin durdurulması veya birden artı ücretten kesme cezası alanların ise beş yıl baştan başa rektör, dekan, enstitü müdürü, akademi müdürü, iş yüksekokulu müdürü, birim başkanı, anabilim dalı başkanı, anasanat dalı başkanı, bilim dalı başkanı, sanat dalı başkanı, daire başkanı dengi ve üstü kadrolara atanmamalarına karşın hukuki düzenleme yapılmıştır. Ama, aylıktan kesme ve aşama ilerlemesinin durdurulması cezası alanların daire başkanı dengi ve üstü kadrolara atanmalarını kısıtlayan süreler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 132 nci maddesinin 4 üncü fıkrasında belirlenen sürelerle çelişmiştir. 657 sayılı Kanuna tarafından aylıktan kesme cezası alanlar 5 yıl, aşama ilerlemesinin durdurulması cezası alanlar ise 10 sene her tarafında daire başkanının dengi ve üstü kadrolara atanamıyor.
* Disiplin cezalarına yapılan itirazların değerlendirilme süresi 30 günden 60 güne çıkartılmıştır.
Yukarıda yapılan yasal düzenlemenin detaylarını sizlerle paylaştık. Keza aşağıdaki tabloda hangi fiilin hangi suça karşılık geldiğini, disiplin cezası verecek merciler ile zamanaşımı sürelerini de görebilirsiniz.
Yavuz Selim KAPLAN
DİSİPLİN CEZALARI İLE İLGİLİ HAZIRLADIĞIMIZ TABLO:
sizlere www.ensonhukuk.com farkıyla sunulmuştur
Başlığı Kapat Kodları GösterKodları Kapar Emojileri GösterEmojileri Kapar